20. maí 2025

Norðurslóðaráðstefna í Norræna húsinu

Í síðustu viku fór fram ráðstefna á vegum Félagsvísindadeildar Háskólans á Bifröst í Norræna húsinu undir yfirskriftinni Ísland og Norðurslóðir í nýjum heimi - ógnir og öryggi, áskoranir og tækifæri. Fyrirlesarar ráðstefnunnar komu úr ýmsum áttum og nálguðust umfjöllunarefnið frá ólíkum sjónarhornum. Erindin sem flutt voru endurspegluðu mismunandi hugmyndir um stöðu Íslands og Norðurslóða í gjörbreyttri heimsmynd.

Sigríður Björk Guðjónsdóttir, ríkislögreglustjóri, gerði grein fyrir fjölbreyttum verkefnum lögreglunnar, sem sífellt verða fleiri og flóknari, útskýrði hlutverk lögreglunnar í viðbragðsneti almannavarna og lagði til aðgerðir sem grípa mætti til ef þjóðaröryggi er ógnað.

Dr. Gregory Falco, dósent við Cornell University í New York-fylki og stundakennari við Háskólann á Bifröst, rakti sögu varnarsamstarfs Íslands og Bandaríkjanna, allt frá miðri síðustu öld til dagsins í dag, og velti upp mögulegum sviðsmyndum framtíðarinnar með sérstaka áherslu á nýja tækni og ógnir sem byggja á henni.

Dr. Rachael Lorna, sérfræðingur í heimskautarétti og prófessor við Lagadeild HA, ræddi um hlutverk Norðurskautsráðs, stöðu vísindasamfélagsins á Norðurslóðum og hlutverk frumbyggja svæðisins í ákvarðanatöku.

Dr. Eiríkur Bergmann, prófessor og stjórnmálafræðingur við Háskólann á Bifröst, talaði um Norðurslóðir í nýjum veruleika; gildi hins frjálslynda lýðræðis, þjóðernispopulisma, landamæri og fjölþjóðasamstarf út frá sjónarhóli stjórnmálafræðinnar.

Auðunn Kristinsson, framkvæmdastjóri stefnumörkunar, áætlana og þróunar aðgerða Landhelgisgæslunnar, sagði frá verkefnum Landhelgisgæslunnar, en þau snúast í síauknum mæli um öryggis- og varnarmál t.a.m. í tengslum við neðansjávarinnviði, öryggi siglinga, skuggaflota og truflanir á staðsetningarkerfum.

Dr. Bjarni Már Magnússon, prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst, ræddi varnartengd verkefni Landhelgisgæslunnar og aðgreiningarskyldu alþjóðlegs mannúðarréttar, sérstöðu landfræðilegrar legu Íslands, skilgreiningar á ýmsum hugtökum, réttaróvissu og hvað raunverulega felst í ákvæðum laganna þegar á reynir.

Dr. Magnús Árni Skjöld, dósent og stjórnmálafræðingur við Háskólann á Bifröst, flutti hugvekju um atburði síðastliðinna vikna og stöðuna í alþjóðasamfélaginu, nýja utanríkisstefnu Bandaríkjanna, upplýsingaóreiðu og sérstöðu smáríkja á viðsjárverðum tímum svo eitthvað sé nefnt.

Nathan Stackhouse, Norðurslóðasérfræðingur og yfirmaður öryggismála hjá bandaríska flughernum, talaði um eftirlit og greiningar, nauðsynlegar varnir innviða, verkefni svo sem „Golden Dome“ og möguleikann á uppfærðum varnarsamningi milli Íslands og Bandaríkjanna - og hvað sá samningur gæti þá falið í sér fyrir Ísland.

Afar athyglisverðar umræður sköpuðust í pallborðum bæði fyrir og eftir hádegi. Pallborðum stýrðu Dr. Margrét Jónsdóttir Njarðvík, rektor Háskólans á Bifröst, og Bogi Ágústsson, fyrrum fréttastjóri. Þátttakendur fögnuðu því að geta átt málefnalegt samtal um þetta aðkallandi efni á tímum óvissu. Rætt var um hlutverk fræðasamfélagsins og þ.m.t. Háskólans á Bifröst, en skólinn leggur lóð sitt á vogarskálarnar m.a. með því að bjóða upp á námslínurnar Öryggisfræði og almannavarnir (nýtt BA-nám, fyrst kennt 2024) og Áfallastjórnun (MA-nám, fyrst kennt 2021).

   

   

 

 

Til baka